Vorige week was het de ‘week van de haring’. In Scheveningen werd het ‘1ste vaatje’ aanland gebracht en ook in Harderwijk en in veel ander plaatsen in het land was er een haringparty. Haring is voor Harderwijk een belangrijk product geweest, dat flink heeft bijgedragen aan de welvaart van de stad. Overigens is de haringvangst en de daaruit voortvloeiende handel voor heel Nederland belangrijk geweest, want het heeft bijgedragen aan de welvaart in de Gouden Eeuw. Haring die hier werd gevangen was een gewaardeerd volksvoedsel en een belangrijk export product. Daarvoor was het nodig de haring te kunnen bewaren en de uitvinding van het haringkaken zorgde ervoor dat dit mogelijk werd.
Het was een uitvinding van Willem Beukelszoon uit Biervliet, Zeeuws Vlaanderen. Bij het haringkaken worden de kieuwen en ingewanden van de haring verwijderd en worden ze ingelegd in een tonnetje en gezouten. Zo krijgen we zoute haring of Hollandse nieuwe.
Vroeger werd haring vaak gerookt, waardoor ze goed geconserveerd werd en langdurig bewaard kon blijven. In veel oude plaatsen is nog een z.g. bokkinghang, huizen en schuren waar de haring boven houtvuren werd gerookt. Haring uit Harderwijk was beroemd en kreeg daarom ook wel de naam ‘Harderwijker’. Wie in een viswinkel vraagt naar een ‘Harderwijker’ vraagt, krijgt een harde goudgele gerookte bokking.
Toen Harderwijk stadsrechten kreeg, kreeg het recht om haring te stapelen. Dat wil zeggendat alle haring die in de Zuiderzee werd gevangen via Harderwijk verhandeld werd. Het werd hier aan land gebracht, schoongemaakt en bewerkt en geveild en vervolgens uitgevoerd naar andere steden. Een bekende route was via de Arnhemse karreweg naar Arnhem waar het via de Rijn naar Duitsland werd gebracht. Deze route over land voorkwam dat men in Deventer aande IJssel tol moest betalen. De veiling of afslag van de vis vond in die tijd plaats aan de kop van de Bruggestraat//Vijhestraat. Veel Harderwijkers uit die tijd moeten in de vis hebben gewerkt en hadden er hun welstand aan te danken.
Bij de haringparty op de Vischmanrkt afgelopen dinsdag was het net als vroeger. Dries van den Bergh liep als een trotse haringbaron rond en belangrijke Harderwijkers waren met hun eega’s aanwezig. Henk Merjenburgh was als een moderne Rembrandt in de weer om iedereen te portretteren en het bier vloeide rijkelijk. Er werd voor het goede doel een vaatje haring geveild en door een flink bod te doen kon je laten zien dat je er bij hoorde. Sinds de middeleeuwen is er dus eigenlijk niet veel veranderd. In Harderwijk wordt haring ook nu nog bewerkt door Parlevliet & Van der Plas aan de Beemd. Bij warm weer ruiken we dat allemaal. In het St. Jansdal ziekenhuis, buren van het visverwerkingsbedrijf, zijn ze daar niet zo blij mee, maar ter wille van de historie nemen we het maar zoals het is. Haring kennen we tegenwoordig als zoute haring, maar ook als zure haring, rolmops, bokking en verschillende andere producten. Ook wordt er vismeel van gemaakt, een basis voor dierenvoeders.
Zo hebben we allemaal plezier van de haring. Volgend jaar gaat de opbrengst van de veiling misschien wel naar het Stadsmuseum of de bibliotheek. Zo blijft haring ook in de toekomst een belangrijk product voor Harderwijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten