zondag 2 oktober 2011

13. De Kasteel Staverden

Ze kwam (in 1931) nog net op tijd naar Harderwijk om het 750-jarige bestaan van de stad mee te vieren, en dan natuurlijk als ‘vlaggenschip’, voor minder deed ze het niet. We hebben het over de Kasteel Staverden, het 3de en mooiste schip van de Holland Veluwe Lijn en de trots van reder/eigenaar Eibert den Herder. Ze was ook net op tijd om de Zuiderzee nog te bevaren, want één jaar later, in 1932, werd die trotse binnezee afgesloten door de Afsluitdijk en veranderde voorgoed in het IJsselmeer, een meer, steeds meer beperkt en ingeklemd door dijken en polders.

De Kasteel Staverden was het modernste passagiersschip van haar tijd en het kende een voor haar tijd ongekende luxe waaronder een paar enorme dieselmotoren, fraaie binnensalons, een elektrische installatie en een geluidsversterker. Onderin het schip was een groot vrachtruim waarin behalve vracht ook fietsen vervoerd konden worden, want dat werd haar belangrijkste vracht. De Kasteel Staverden ging op de lijndienst van Harderwijk naar Amsterdam varen.

De passagiers bestonden uit dagjesmensen en toeristen die een bezoek aan de Veluwe brachten. Ze omzeilden de lange fietstocht door met de fiets aan boord van de Kasteel Staverden in te schepen. In Harderwijk werden ze met fiets en al aan wal gezet en konden hun tocht vervolgen.

Met de Kasteel Staverden beschikte de Holland Veluwe Lijn over drie passagiersschepen en was ze op het hoogtepunt van haar bestaan. Duizenden scheepten zich in en genoten van de tocht over het IJsselmeer. Door toenemende concurrentie viel er op termijn nog maar weinig te verdienen aan de lijndienst. Er kwamen steeds meer rederijen en schepen bij en de tarieven kelderden dramatisch. De Holland Veluwe Lijn werd in die concurrentiestrijd overgenomen door een Rotterdamse reder en ging bijna failliet. Een geldinjectie door Harderwijkse notabelen kon dat nog maar net voorkomen.

De Tweede Wereldoorlog luidde voor het schip en haar bemanning een roerige tijd in. De Duitse bezetter wilde het schip vorderen als hospitaalschip en voor de Engelse bommenwerpers was het een mooie schietschijf. In de haven van Harderwijk werd het schip met bommen bestookt waarbij verschillende mensen om het leven kwamen en bij Huizen werd het schip door jagers beschoten. ‘’s Avonds voeren we met een sloep naar het schip om de kogelgaten met houtproppen dicht te stoppen’, vertelde de toenmalige kapitein Miedema.

Na de oorlog werd de Kasteel Staverden ingrijpend verbouwd en een flink aantal meters verlengd, er konden wel 1.500 passagiers aan boord. Het schip ging met toeristen langs de Zuiderzeewerken varen, want iedereen wilde wel eens zien hoe de Hollanders land uit water maakten. Een andere bestemming vond de Kasteel Staverden toen ze door het Nederlandse Rode Kruis werd gehuurd om als hospitaalschip met zieken te varen, dat deed ze een tiental jaren lang. Door strengere eisen van de scheepvaartinspectie verloor het schip daar haar vergunning voor en ging toen varen als rondvaartboot vanuit Harderwijk langs de polders en Zeewolde. Eind jaren negentig werd het schip uit de vaart gehaald en lag het een aantal jaren in de Industriehaven. In 2004, na een strenge vorstperiode knapten een aantal buizen en zonk het schip aan de kade. Het werd als oud ijzer verkocht en omgesmolten voor een andere bestemming. Jarenlang maakte de Kasteel Staverden, genoemd naar de woonplaats van de belangrijkste aandeelhouder, prominent deel uit van het havengezicht van Harderwijk.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten